Wanneer kan ik mijn werkelijke rendement aangeven in Box 3? (mogelijke belastingteruggave)

De “Box 3” is een fiscale categorie in het Nederlandse belastingstelsel die bedoeld is om belasting te heffen over inkomsten uit vermogensbestanddelen (zoals spaarrekeningen, beleggingen, niet-hoofdverblijfwoningen, enz.). Tot voor kort was het grootste probleem hoe de rendementen op deze activa werden berekend, aangezien belastingplichtigen belasting betaalden over een fictief rendement in plaats van over het werkelijke rendement van hun activa. Deze benadering werd als oneerlijk beschouwd, vooral wanneer het werkelijke rendement lager was dan het geschatte rendement of zelfs negatief.

(A) Probleem met de berekening van fictief rendement in Box 3

1. Vast Rendement vs. Realiteit: Het systeem gebruikte een vaste rendementsvoet op basis van marktveronderstellingen, die niet altijd het werkelijke rendement op de activa weerspiegelde. In jaren met lage rentestanden betaalden veel mensen belasting over inkomsten die zij niet hadden ontvangen.
2. Onvrede en Rechtszaken: Veel belastingplichtigen beschouwden deze berekening als oneerlijk en stapten naar de rechter. In 2021 oordeelde de Hoge Raad dat de berekening van fictief rendement in Box 3 in strijd was met het eigendomsrecht en de gelijkheid van belastingplichtigen.
3. Tijdelijke Aanpassing in 2022: Naar aanleiding van de rechterlijke uitspraak voerde de Nederlandse overheid in 2022 een tijdelijke aanpassing in, waarbij het rendement werd berekend op basis van de actuele rente voor laagrisico-activa (zoals spaargeld), met een onderscheid tussen deze en risicovollere activa. Dit werd echter slechts gezien als een tussenoplossing.

(B) Hervorming van Box 3: Invoering van Werkelijk Rendement
De Nederlandse overheid is van plan het systeem van fictief rendement in Box 3 te vervangen door een systeem gebaseerd op werkelijk rendement. Het doel van deze hervorming is dat belastingplichtigen alleen belasting betalen over het werkelijke rendement van hun beleggingen en spaargeld. Belangrijke punten van de hervorming zijn:

1. Berekening op Basis van Werkelijk Rendement: De nieuwe structuur belast alleen de inkomsten die daadwerkelijk zijn gegenereerd (rente, dividend, huurinkomsten, enz.) en vermogenswinsten.
2. Geleidelijke Overgang: De overheid blijft voorlopig een aangepaste tijdelijke methode gebruiken om het rendement op activa te berekenen, zodat deze beter aansluit bij de marktresultaten.
3. Doel van Gelijkheid: Het doel is dat deze hervorming eerlijker is en meer transparantie en balans biedt in de belastingheffing over vermogensinkomsten, waarbij spaarders en kleine beleggers worden beschermd die niet altijd hoge rendementen behalen op hun beleggingen.

Deze overgang is bedoeld om het Nederlandse belastingstelsel eerlijker en meer in lijn met de economische realiteit te maken, in reactie op de klachten van belastingplichtigen en de gerechtelijke uitspraak.

(C) Invoering in 2024 en 2025
Tussen medio oktober en begin november 2024 stuurt de Belastingdienst een brief naar de in aanmerking komende belastingplichtigen om hen te informeren over hun werkelijke rendement. De brief bevat details over het aanvullende correctieproces en het Formulier Werkelijk Rendement, dat vanaf de zomer van 2025 beschikbaar zal zijn. Deze handleiding legt uit hoe u het werkelijke rendement kunt vergelijken met het fictieve rendement en bevat drie rekenvoorbeelden.

• Vanaf oktober 2024: U ontvangt een brief met meer informatie
  Als u voldoet aan de voorwaarden om uw werkelijke rendement op te geven, ontvangt u vanaf oktober 2024 een brief. Hierin vindt u meer details en uitleg over het proces.
• Vanaf de zomer van 2025: U kunt het Formulier Werkelijk Rendement invullen
  Vanaf de zomer van 2025 kunt u het formulier gebruiken om uw werkelijke rendement op te geven. Voor elk jaar waarin deze optie van toepassing is, ontvangt u een specifieke brief. Ter voorbereiding is er een lijst opgesteld met de benodigde documenten en gegevens om het formulier in te vullen.
  • Als het werkelijke rendement lager is dan het eerder berekende fictieve rendement, moet u het formulier indienen. U ontvangt daarna een bericht met uitleg over wat dit voor u betekent.
  • Als het werkelijke rendement hoger is dan het eerder berekende fictieve rendement, hoeft u het formulier niet in te dienen, aangezien u geen hogere belasting hoeft te betalen dan oorspronkelijk berekend, zelfs niet als u het formulier per ongeluk indient.
• Eind 2025: U ontvangt een bericht met de definitieve beslissing
  Vanaf eind 2025 wordt uw werkelijke rendement gebruikt om uw inkomen in Box 3 te berekenen als dit lager is dan het fictieve rendement. U ontvangt een notificatie met de definitieve beslissing, die kan leiden tot een teruggave of een belastingverlaging.

Bron: Belastingdienst, Rijksoverheid